Sadržaj
Epohalno delo o ljudskim sudbinama i određenom delu srpske istorije, roman “Seobe” Miloša Crnjanskog je, u najmanju ruku vanvremenski. Tim pre što je protkan i istorijski značajnim informacijama, pa čitaocu pruža uvid i u period nakon seoba Srba.
Nema sumnje da je Miloš Crnjanski jedan od najznačajnijih pisaca srpske književnosti 20. veka, te da njegov roman “Seobe” predstavlja vrhunac književnog stvaralaštva. Objavljen je 1929. godine, a delo istog naslova, kome je dodat i broj dva, objavljeno je 1962. godine. Međutim, naročito je interesantno pomenuti da iako je u pitanju roman “Seobe 2”, on zapravo ne predstavlja nastavak prvog dela istoimenog romana, već se može smatrati potpuno nezavisnim književnim delom.
U romanu “Seobe” je Crnjanski vrlo vešto uspeo da prikaže period nakon Velike seobe Srba pod vođstvom patrijarha Arsenija III Čarnojevića krajem 17. veka. Tačnije, vreme radnje se odnosi na period između proleća 1744. godine i leta naredne. Prožet lirskom introspekcijom i dubinskim portretima likova, ovaj roman na svetlo dana iznosi jedan od najburnijih perioda istorije naše zemlje i to je ono što mu daje posebnu vrednost.
Roman “Seobe” nije samo istorijski
Iako na prvi pogled tako deluje, roman “Seobe” ne može da se jednostavno okarakteriše samo kao istorijski, prosto zato što je protkan prikazom ljudskih sudbina u vremenu opštih migracija, te prikazuje i gubitke, ali i potrage u nepredvidivom toku događaja.
Nadmašujući puki istorijski narativ, Crnjanski majstorski oslikava društvo toga doba, prikazujući nijanse društvenih klasa, sukobe i dinamiku među ljudima različitog porekla i statusa. Vojskovođe stoje nasuprot onima koji tragaju za sigurnošću i srećom u nesigurnom vremenu, dok se sudbine svih prepliću na neverovatne načine.
I dok nam Crnjanski priča o veličanstvenoj sudbini jednog naroda, on istovremeno oživljava prirodu, dajući joj gotovo antropomorfne osobine. Pejzaži Dunava, Panonije i pustare u Vlaškoj postaju gotovo likovi sami, nosioci melanholičnog tona koji prožima delo.
Upravo zato su “Seobe” Miloša Crnjanskog mnogo više od pukog istorijskog romana. Na vrlo specifičan način ovaj roman svedoči o mnogim “večitim” temama, o snazi volje u susretu sa sudbinom, o traženju smisla u nesigurnim vremenima. I pored toga što čitaocu pruža uvid u neka minula vremena, roman pokušava da pruži odgovore i na pitanja koja su i vekovima unazad mučila ljude. A da li u tome uspeva ili ne, u velikoj meri zavisi od samog čitaoca.
Nema nikakve sumnje da se roman “Seobe” Miloša Crnjanskog može svrstati u remek – dela srpske književnosti koja se izdvaja po svojoj dubini, stilu i slikovitosti.
Ljudske sudbine u romanu
Izuzev osnovne teme, koja je usmerena na prikaz istorijski značajne epohe u životu srpskog naroda, roman “Seobe” prati sudbine glavnih likova koji se suočavaju sa neizbežnom sudbinom migracije, gubitka i borbe za opstanak.
Kroz likove Vuka Isakoviča, njegove surpuge Dafine i brata mu Aranđela, ali i Arkadija i Ananija, sluga jednog i drugog brata, Crnjanski daje prikaz vrlo neobičnih karaktera i sudbina. Bogat unutrašnji svet likova u ovom romanu nešto je po čemu je delo takođe poznato, a pisac vrlo vešto na svetlo dana iznosi i njihove patnje, nade i strahove.
Crnjanski majstorski prikazuje društvo tog vremena, te nijanse društvenih klasa, sukobe i dinamiku među ljudima različitog porekla i statusa koji imaju u društvu toga doba.
Uz epsku priču, roman “Seobe” sadrži i lirske elemente, što u velikoj meri doprinosi punoći umetničkog izraza.
Izvor fotografije: Shutterstock
