Sadržaj
Prethodnih nedelja oči čitavog sveta bile su uprte u Pariz, pošto je Grad svetlosti bio domaćin letnjih Olimpijskih igara, na kojima su najbolji sportisti sveta prikazivali svoje umeće i virtuoznost, u nadi da će se domoći najsajnijih odličja i tako proslaviti svoju državu.
Istorijat modernih Olimpijskih igara proteže se do 1896. godine, koje su tada održane u Atini, po uzoru na drevnu Olimpijadu, takmičenje koje je započelo još 776. godine p.n.e, u antičkoj Grčkoj.
Naravno, sprave za vežbanje na kojima su trenirale tadašnje atlete izgledale su potpuno drugačije, baš kao i same sportske discipline na Olimpijadi. Sve je počelo od “obične” trke, da bi preraslo u ozbiljno sportsko takmičenje, koje je trajalo više od jednog milenijuma, privlačeći ljubitelje sporta na obale Mediterana.
Vremenom su dodavani sportovi, a Olimpija, grčki grad po kojem i potiče naziv, uspostavila je stroga pravila i propise za takmičenje. Sprave za vežbanje su postajale sve modernije, stavljen je veći fokus na trening i pripremu, a antički olimpijci su se takmičili u boksu, rvanju, bacanju koplja i skokovima u dalj.
Pored trčanja, koje je i dalje predstavljalo osnovu takmičenja, do cilja su jurili i u trkama dvokolica, poput onih viđenih u legendarnom filmu Ben Hur. Međutim, pored samog sporta i fizičke spreme takmičara, Igre su se fokusirale i na filozofiju mira, pravednosti i obrazovanja – vrednosti koje su i danas sinonim za Olimpijadu.
Antička era Olimpijskih igara završena je 393. godine, a takmičenje je u novom ruhu obnovljeno nakon jednog i po milenijuma.
Međutim, vreme je da vam otkrijemo koliko se u stvari antička Olimpajada razlikovala od današnjeg takmičenja – verujemo da ćete ostati zaprepašćeni!
Antičke Olimpijske igre nisu bile jedinstvene
Daleko od toga da je Olimpija bila jedini grad u kojem su antičkoj Grčkoj organizovana atletska takmičenja, ali ovo takmičenje se odlikovalo pre svega po prestižu, u odnosu na druge gradove, poput Atine ili Megare.
Sportisti su i u to vreme za svoje uspehe dobijali određenu količinu novca, ali i neke nagrade u “naturi”, koje su smatrane vrlo vrednim u to vreme, poput amfora maslinovog ulja.
Međutim, takmičenje u Olimpiji imalo je potpuno drugačiju težinu, a bilo je poznato i pod nazivom Panhelenske, ili Svete igre. Pored Olimpije (u kojoj je takmičenje održavano svake četvrte godine, baš poput današnje Olimpijade), u ostale tri godine sportistiti su se sukcesivno takmičili na tri lokacije – Nemeji, Delfiju i Korintskoj prevlaci.
Nijedno od ovih Svetih igara nije moglo da se meri sa onim održanim u Olimpiji po ugledu, iako su pobednici osim slave i pobedničke krune, u vidu venca od lišća lovora i drugih biljaka, malo šta dobijali kao nagradu od samih organizatora.
Uprkos tome, znalo se kakvu je težinu u antičkom svetu nosila pobeda baš u Olimpiji…
Štafeta Olimpijske baklje nije postojala u antičkoj Grčkoj
U današnje vreme željno iščekujemo paljenje olimpijskog plamena, a štafeta prethodno mesecima putuje širom sveta iz Olimpije, pre nego što dođe do Olimpijskog stadiona države domaćina i označi početak Olimpijade.
Međutim, ako ste mislili da je u pitanju tradicija koja potiče iz antičke Grčke – prevarili ste se. U stvari potiče iz vremena nacističke Nemačke.
Za vreme Olimpijskih igara u Berlinu 1936. godine, plamen je prvi put u modernoj eri upaljen u ovom grčkom gradu i prenesen u nacističku prestonicu, a ova tradicija održala se i do danas.
Naravno, to ne znači da vatra nije bila važan deo antičke Olimpijade – na oltaru boginje Hestije, stalno je goreo plamen, baš kao i u hramovina vrhovnih bogova – Zevsa i Here. Takođe, sportisti su imali zadatak da drže upaljenu baklju od trske, dok su se trkali u štafetnim timovima, od Pireja do Akropolja.
Ali što se tiče same Olimpije i ceremonije otvaranja igara – takav događaj nije postojao.
Žene i siromašni nisu imali pravo učešća na antičkim Olimpijskim igrama
Tehnički, svaki slobodan građanin Grčke mogao je da učestvuje na igrama, ali ukoliko je za to imao dovoljno vremena i sredstava, a ženama nije bilo dozvoljeno da učestvuju u samom takmičenju. Jedino su dobijale priznanja ukoliko konji, čije su bile vlasnice, pobede u trkama dvokolica. Kasnije su se pojavile tzv. Herejske igre, kao posebno takmičenje za žene, ali nisu bile deo zvanične Olimpijade.
Takođe, postojali su strogi uslovi koje je Olimpija propisivala, poput onih da je svaki sportista morao da trenira deset meseci pre igara. Samim time je najsiromašniji sloj stanovništva odmah otpao, jer to nije mogao sebi da priušti, osim ukoliko nisu zaslužili stipendije bogatih muškaraca, ili vlasti.
Maraton nije postojao kao drevna olimpijska disciplina
Čuvena atletska trka na 42 km i 195 metara, koja je danas sastavni deo Olimpijade, na kojoj se takmiče pravi šampioni, deo je moderne Olimpijade od 1896. godine, ali kao takva nije postojala u antičkoj Grčkoj.
Naravno, potiče od sećanja na mitsku bitku, kada je po predanju grčki kurir pretrčao otprilike tu dužinu od bojnog polja na Maratonu do Atine, kako bi vlastima saopštio vest o vojnoj pobedi Grčke nad moćnom Persijom. Nakon što je uspeo u svojoj nameri i saopštio srećne vesti, umro je na licu mesta.
Drevni olimpijci su nastupali nagi, bez odeće
Danas Olimpijada predstavlja i svojevrstan modni događaj i priliku da takmičari prikažu svoj jedinstven stajling, dok nastupaju u vrhunskoj sportskoj opremi renomiranih proizvođača. Međutim, u antičkoj Grčkoj posebno su cenili nago ljudsko telo, što je uključivalo i sportska takmičenja, a to je ovekovečeno i na brojnim umetničkim delima iz tog vremena.
Ovakav “trend” posebno je pristajao duhu Olimpijade, pošto je to bio način da svi takmičari budu isti, nevezano za stus i položaj u društvu. Takođe, smatrali su da tadašnja odeća može da spreči sportiste da na adekvatan način pokažu svoje sposobnosti i snagu.
Nago muško telo, premazano uljem, u Grčkoj je bilo predmet obožavanja, a to je bio i način da se žene spreče da učestvuju kao takmičari, ili treneri na Igrama, pošto nije bilo načina da se preruše i prevare “sistem”.
Na antičkoj Olimpijadi nisu postojale medalje
Danas je olimpijska medalja stvar prestiža, nešto o čemu sanja svaki sportista, od trenutka kada kao dete počne da trenira, maštajući da jednog dana učestvuje na ovom velikom takmičenju.
Međutim, pobednici na Panhelenskim igrama u četiri antička grčka grada, dobijali su krune od maslina, peršuna, lovora i bora. Ova odličja su dobijali samo pobednici – drugo i treće mesto u to vreme nije bilo bitno.
Međutim, kako su i u to vreme takmičari putovali izdaleka da bi učestvovali na Olimpijskim igrama, nakon što bi postali ovenčani slavom, njihovi gradovi bi ih bogato nagrađivali po povratku.
Pored pomenutih nagrada u “naturi”, poput amfora maslinovog ulja, dobijali su i doživotna mesta u amfiteatrima, vrhunsku hranu, svojevrsne “penzije” tog vremena, kao i pozicije u vlasti. To znači da su pobednici bili i u to vreme istinski cenjeni i mogli su da žive zaista luksuznim životom.
